Mindf*ck (je onbetrouwbare brein)
Illusies
We zijn geneigd om alles te geloven wat ons brein ons vertelt. Dat is precies waar illusionisten dankbaar gebruik van maken. Afgelopen zaterdag heb ik met veel belangstelling gekeken naar het televisieprogramma Mindf*ck van illusionist Victor Mids. Een grote houten kist en een kleine houten kist. Een aantal proefpersonen moesten de kisten optillen en aangeven welke van de twee het zwaarst was. Allemaal gaven ze aan dat de kleine kist toch wel bijna een keer zo zwaar was dan de grote. Beide kisten wogen evenveel... Blijkbaar weeg je ook met je ogen en je verwachting. Je verwacht dat de grote kist zwaarder zal zijn. Als dat vervolgens meevalt, slaat je brein dat samen op als 'niet zo zwaar'. De kleine kist zal wel niet zo zwaar zijn. Dat valt vervolgens tegen als je hem optilt. Je brein vat dat samen als 'best wel zwaar'. Zo komt het dat iedereen uiteindelijk de kleine kist een stuk zwaarder inschat dan de grote kist. Victor gaat nog een stapje verder en laat echte wijnkenners twee wijnen beschrijven. Een rode en een witte wijn. Dat het in een sjieke wijnzaak is en dat de wijn in decanteerkaraffen zit helpt vast mee aan wat er vervolgens gebeurt. De witte wijn wordt beschreven als fris en droog en allerlei eigenschappen die je vaak hoort over witte wijnen. De rode wijn heeft een voller karakter en er worden rode vruchten waargenomen. De ontgoocheling is groot als Victor bekend maakt dat het exact dezelfde wijn is. In de rode wijn zit wat rode, smaakloze kleurstof. In het dagelijkse leven
Leuk voor op TV zul je nu denken, maar wat heb ik hieraan in het dagelijkse leven? Heb je weleens een haar van de kok in je eten aangetroffen? Smaakt het eten je dan nog net zo goed? En wat als het je eigen haar is? Grote kans dat je het dan minder erg vindt. Zelf ging ik ooit met ons gezin naar een camping in Brabant. De stacaravan die we gehuurd hadden was oud en niet heel schoon. Toen we gingen eten smaakte het me van geen kant. Waren de borden en het bestek wel schoon? En wie had er in dat bed geslapen? Toen we onze eigen vouwwagen hadden, kwamen de borden en het bestek ook niet altijd honderd procent fris tevoorschijn na maanden winterstalling. Toch smaakte het eten me dan altijd gewoon prima. Puur omdat het mijn eigen viezigheid was. Bizar eigenlijk als je er zo over nadenkt. Vooroordelen
Dit is ook waar vooroordelen vandaan komen. Stel, je moet door een afgelegen tunneltje lopen en aan het eind staat een donkere jongeman met een capuchon over z'n hoofd iets onduidelijks te doen. Met welk gevoel loop je door de tunnel? En wat als die jongeman achter je aan komt lopen zodra je de tunnel uit bent? Je begint steeds harder te lopen en de jongen achter je ook. Hijgend kom je bij de voordeur aan van je huis. Shit, je kunt je sleutels niet vinden. De jongen komt de hoek om rennen. Je staat doodsangsten uit. De jongen stopt en reikt je je sleutels aan die je hebt laten vallen in het tunneltje... Dat komt niet overeen met je verwachtingen, met het beeld dat je hebt van de wereld. Orde en structuur
Ons brein houdt nu eenmaal van orde en structuur. Dus stoppen we dingen en mensen graag in hokjes. Dat maakt dat we de wereld wat beter kunnen hanteren. Zo kan iemand waarvan jij hebt besloten dat je die niet mag, bijna nooit meer iets goed doen. Je brein zal altijd proberen om waar te nemen in lijn met wat er is opgeslagen over diegene. Doet zo iemand toch aardig? Dan zal er wel iets achter zitten. Zo heb je gedurende je hele leven allerlei overtuigingen over de wereld, over andere mensen en over jezelf verzameld. Zuivere waarneming?
Je brein is geneigd om alles waar te nemen in lijn met die overtuigingen. Zo ben ik er al vroeg in mijn jeugd van overtuigd geraakt dat ik niet sportief ben. Ik kon niks. Ik durfde nog niet boven in het klimrek te klimmen. Maar volleybal, daar was ik nu eenmaal goed in. Verder kon ik niks, maar volleybal wel. En dus was dat zo. Ik werd goed in volleybal. Het is maar net wat je jezelf vertelt. Het zal altijd waar zijn. Omdat je brein van orde en structuur houdt. Vertel je jezelf dat het niet gaat lukken? Dan is dat zo. Ben je ervan overtuigd dat het wel gaat lukken? Dan is dat zo. Wat je jezelf ook vertelt, het wordt waarheid! Dan kun je jezelf maar beter leuke dingen vertellen, toch? Is het zo simpel?
Ja, feitelijk is het zo simpel. Maar of het ook zo simpel is om te doen... er is een andere manier van denken voor nodig. Een andere manier van naar de wereld en naar jezelf kijken. Zodra jij doorhebt dat jij en niemand anders degene bent die bepaalt wat er in jouw hoofd gebeurt, zal alles veranderen. Begin maar alvast eens met niet alles klakkeloos te geloven wat je brein je vertelt. Denk je iets minder leuks over jezelf? Niks van waar... niet geloven... pure mindf*ck! [sgmb id="1"]
